Η δολοφονία που γκρέμισε τη Χρυσή Αυγή

Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Καλησπέρα καλησπέρα.

Σήμερα θα γυρίσουμε τον χρόνο πίσω.

Όχι από νοσταλγία. Ούτε μόνο από θυμό.

Αλλά γιατί πρέπει να κοιτάμε τις μαύρες σελίδες.

Και να σκεφτόμαστε:Εμείς τότε, που ήμασταν;

Τι είπαμε; Πώς αντιδράσαμε;

17 Σεπτεμβρίου 2013 – κοντά στα μεσάνυχτα – Κερατσίνι – οι στιγμές της δολοφονίας.

Χρύσα, η κοπέλα του Παύλου εκείνη την εποχή & Αχιλλέας, αυτόπτης μάρτυρας

Χρύσα: Ήμουνα εγώ με τον Παύλο, κι ένα φίλο μας, και στη διάρκεια του αγώνα ήρθανε και μας βρήκανε και κάποιοι άλλοι φίλοι μας για να δούμε μαζί τον αγώνα.
Σταύρος Θεοδωράκης.: Και ήταν μία άλλη παρέα που, ήταν εμφανώς απέναντι; Σαν στυλ, σαν συμπεριφορά, σαν..
Χ.: Εγώ δεν αντιλήφθηκα κάτι.
Σ.Θ: Και βγαίνετε έξω.
Χ.: Όλο αυτό δημιουργήθηκε έξω.

Σ.Θ.: Πόσα άτομα ήταν Κεφαλληνίας και Τσαλδάρη;
Αχιλλέας: Ήταν καμιά 15αριά – 20 άτομα.
Σ.Θ.: Τι χαρακτηριστικά είχαν, πώς ήταν, τι σουσούμια που λέμε είχαν;
Α.: Μία ομάδα έτσι σκούρα ρούχα φοράγανε, είχανε μία ομοιογένεια, είχαν συγκεντρωθεί εκεί, είχαν μία ομοιογένεια. Ήταν όλοι μαζί δηλαδή κοντά κοντά, δεν ήταν ότι ήταν ο ένας στη μια άκρη, ο άλλος στην άλλη.
Χ.: Όταν είχανε μαζευτεί στον χώρο αυτοί οι άνθρωποι, κι εγώ με την παρέα μου και τον Παύλο, θέλαμε να πάμε σπίτι, εμφανιστήκανε από το πουθενά οι ΔΙ.ΑΣ.
Σ.: Οι τέσσερις μηχανές;
Χ.: 4-5.

Α.: Η ομάδα βρίσκεται εκεί, ο Παύλος βρίσκεται στην απέναντι μεριά του δρόμου, στη στάση του λεωφορείου μπροστά έχει μία κολόνα και παλεύει με τρία άτομα. Σπρωξίματα, οι δύο προσπαθούσαν να τον κρατήσουν ο ένας δεξιά, ο άλλος από την αριστερή μεριά κι ο τρίτος να τον χτυπήσει με γροθιά, βρισιές, σπρωξίματα.
Σ.: Αντιστέκεται.
Α.: Αντιστέκεται, σθεναρά μπορώ να πω. Τραβάει αυτόν που έχει στην αριστερή του μεριά και αυτός που έρχεται να τον χτυπήσει, χτυπάει αυτόν που βρίσκεται στην αριστερή του μεριά, το δικό του. Δεν καταφέρνουνε δηλαδή ούτε να τον ρίξουνε κάτω, ούτε να τον χτυπήσουνε, ούτε τίποτα.
Σ.: Μάλιστα. Αστυνομία;
Α.: Αστυνομία… κάποια στιγμή, εγώ βλέπω έναν της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. που πλησιάζει ένας άντρας …
Σ.: Ο Παύλος ακόμη παλεύει.
Α.: Παλεύει, ναι…
Σ.: Η αστυνομία είναι εκεί…
Α.: Η αστυνομία πλησιάζει.
Σ.: Είσαι σίγουρος γι’ αυτό. Δεν έχει πέσει ο Παύλος κάτω;
Α.: Όχι, όχι. Ο Παύλος, δεν έπεσε ποτέ κάτω από το ξύλο και από τον ξυλοδαρμό, ποτέ.
Α: Πλησιάζει ο αστυνομικός, με επιφυλακτικό ύφος μπορώ να πω, αναγνωριστικό, ..
Σ.: Με κράνος.
Α.: Ε, όχι χωρίς κράνος.
Σ.: Χωρίς κράνος. Με όπλο; Έχει βγάλει το όπλο;
Α.: Όχι, όχι όπλο δεν έχει. Αλλά έχει το χέρι του στο όπλο.
Σ.: Ένας αστυνομικός;
Α.: Ο αστυνομικός ο ένας προχώραγε στο πεζοδρόμιο, στη μέση περίπου του πεζοδρομίου, και παράλληλα με τις βιτρίνες κινείται μία γυναίκα αστυνομικός και πιο πίσω η κοπέλα του, όπως αποδείχτηκε αργότερα, δεν ήξερα αν ήταν η κοπέλα του, η αδελφή του…
Σ.: Αυτοί όμως δεν πτοούνται έτσι, οι τύποι που προσπαθούν να βάλουν κάτω τον Παύλο;
Α.: Όταν είδανε την αστυνομία να πλησιάζει, ε, απομακρυνθήκανε.
Σ.: Α, τον αφήσανε τον Παύλο.
Α.: Ναι, οι δύο περάσανε στο διάζωμα, το τσιμεντένιο διάζωμα της Τσαλδάρη, ο άλλος ήταν ανάμεσα στ’ αυτοκίνητα και συνέχισε να βρίζει, “θα σου κάνω θα σου δείξω”.
Σ.: Και πως φτάνουμε απ’ αυτό στο φονικό;
Α.: Ε, ενώ έχουνε υποχωρήσει ας πούμε, φτάνει το αυτοκίνητο, του δολοφόνου όπως αποδείχτηκε αργότερα, κινείται αντίθετα από την Τσαλδάρη, ανάποδα, στο αντίθετο ρεύμα…
Σ.: Τι χρώμα αμάξι;
Α.: Ένα ασημί ήτανε, ένα ασημί Αλμέρα.
Σ.: Μπαίνει ανάποδα στη Τσαλδάρη.
Α.: Ναι, ανάποδα. Nαι, ναι. Και παρκάρει ακριβώς έξω από το σημείο που έγινε η δολοφονία. Απ’ τ ‘ αμάξι βγαίνει ένας… έτσι με γκρίζα, εύσωμος ας πούμε με γκρίζο μαλλί.
Σ.: Ο οδηγός, ας πούμε;
Α.: Ο οδηγός, ναι, γιατί πάρκαρε ανάποδα οπότε η θέση του οδηγού ήτανε προς τη μεριά του πεζοδρομίου.
Σ: Και ορμάει κατευθείαν εναντίον του Παύλου;
Α.: Ορμάει ναι, κατευθείαν ενάντια του Παύλου, στο μεταξύ καθώς κινείται τ’ αυτοκίνητο να παρκάρει, αυτοί που πριν συμπλέκονταν με τον Παύλο, πέφτουνε πάνω του και του ξαναεπιτίθενται.
Σ.: Μάλιστα.
Α.: Ε, κάνει μία κίνηση ο Παύλος ν’ απεμπλακεί απ’ αυτούς τους τρεις, και βλέπω τον άλλον που κατεβαίνει και πάει προς τη βιτρίνα και μετά κάποιος φωνάζει “πάει το παλικάρι, το φάγανε, το μαχαιρώσανε.”
Σ: Οι αστυνομικοί όλη αυτήν την ώρα τι κάνουν; Απλώς παρακολουθούν;
Α.: Ο αστυνομικός κάποια στιγμή φωνάζει, «θα φύγετε ρε, ή θα ξεκινήσω τις προσαγωγές;».
Σ.: Αυτό πριν γίνει το μαχαίρωμα.
Α.: Πριν γίνει, ναι.
Σ.: Ναι.
Α.: Με τρόπο έτσι όχι επιτακτικό, με τρόπο ότι «εντάξει παιδιά να το διαλύσουμε τώρα, σταματήστε, διαλυθείτε ας πούμε..»

Σ.: Οι Χρυσαυγίτες δεν είναι φανερό ότι είναι απειλητικοί; Δεν βρίζουν, δεν καταλαβαίνει κάποιος ότι θα δημιουργηθεί κακό;
Χ.: Ένας νοήμων άνθρωπος, ναι. Πιστεύω ότι μπορεί να το αντιληφθεί αυτό πολύ εύκολα.
Σ.: Οι αστυνομικοί όμως που είναι εκεί δεν τ’ αντιλαμβάνονται. Ή τέλος πάντων κάνουν ότι δεν τ’ αντιλαμβάνονται.
Χ.: Προφανώς. Αλλιώς δεν θα ‘καναν κάτι;

Σ: Καλά, όταν οι αστυνομικοί διαπιστώνουν ότι ένα αμάξι έρχεται από το αντίθετο ρεύμα και παρκάρει σχεδόν δίπλα τους, έτσι; Πώς αντιδρούν;
Α: Δεν υπήρξε κάποια αντίδραση έτσι ούτε περίεργη, ούτε έντονη. Μία φυσιολογική αντίδραση. Κοιτάξτε εκείνη την ώρα που έρχεται τ’ αυτοκίνητο ήταν μία στιγμή που, όλα έχουν ηρεμήσει, κι αρχίζουνε να υποχωρούνε τα πράγματα. Μπορεί να πήγε και εκεί το μυαλό του. Αυτός ο άνθρωπος ήρθε, πάρκαρε, δεν ήταν ότι ήρθε νευριασμένος, ν’ ανεβεί πάνω στο πεζοδρόμιο, να κάνει φασαρία. Ήρθε και πάρκαρε, απλά πάρκαρε ανάποδα, στ’ αντίθετο ρεύμα της Τσαλδάρη.
Σ: Την κοπέλα του Παύλου, πότε την βλέπεις;
Α: Η κοπέλα του Παύλου, η κοπέλα του Παύλου πλησίαζε μαζί με την αστυνομικό, δηλαδή έχει κινηθεί, ήδη βρίσκεται κοντά στον Παύλο όταν ας πούμε δολοφονείται.
Σ: Μάλιστα.
Α: Στην συνέχεια τον κρατάει αγκαλιά, πέφτουνε δηλαδή και οι δύο κάτω, τον κράταγε, είχε την πλάτη της προς τη μεριά τη βιτρίνας ας πούμε στο μάρμαρο και ο Παύλος καθόταν στα πόδια της και τον κράταγε αγκαλιά.
Σ: Είχε τις αισθήσεις του.
Α: Ναι, ναι, τις αισθήσεις του τις είχε.
Σ: Εσύ έκανες τη σκέψη εκείνη τη στιγμή ότι το χτύπημα ήταν θανατηφόρο;
Α: Σε καμία περίπτωση!
Σ: Το ασθενοφόρο;
Α: Το ασθενοφόρο έκανε… μισή ώρα πρέπει να έκανε. Η κοπέλα φώναζε για βοήθεια «Κάντε κάτι» κανα δύο φορές έτσι σαν να ούρλιαξε..
Σ: Μπορείς να θυμηθείς τι έλεγε η Χρύσα;
Α: «Παιδιά σβήνει, παιδιά πεθαίνει» τέτοια πράγματα φώναζε. Σταματήσανε δύο ταξί ενδιάμεσα μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο αλλά κανείς δεν, δεν είχε τα κότσια να τον σηκώσει, να τον βάλει μέσα, ούτε από τους αστυνομικούς που είχανε μαζευτεί, ούτε από εμάς. Δεν έπαιρνε κανείς την ευθύνη ας πούμε, να τον βάλει στο ταξί. Γιατί φοβόντουσαν μην του κάνουν καμια ζημιά.

Σ.: Αυτός που μαχαιρώνει το βάζει στα πόδια;
Χ.: Ε, είναι η στιγμή που με άκουσε μία από τους αστυνομικούς και κατάφερε να τρέξει και να προλάβει πριν φύγει να τον πιάσει.
Σ.: Θα έφευγε.
Χ.: Θα έφευγε φυσικά.
Σ.: Εσύ δεν κατάλαβες στην αρχή ότι ο Παύλος ήτανε… τόσο σοβαρά, ε;
Χ.: Όχι βέβαια. Ο Παύλος ήτανε… είχε κανονικά τις αισθήσεις του, μου μιλούσε..
Σ.: Και νόμιζες ότι δεν έχει χτυπήσει..
Χ.: Τον χτύπησε, ναι, δεν είχε και πολλά αίματα και, ήλπιζα να έρθει το ασθενοφόρο γρήγορα, αλλά άργησε 20 λεπτά, 25.
Σ.: Κι όταν πια ήρθε τ’ ασθενοφόρο;
Χ.: Ήταν αργά.
Α: Ε, ο Παύλος έχει χάσει τις αισθήσεις του, οι περισσότεροι νομίζουν ότι έχει λιποθυμήσει, έχει χάσει και το χρώμα του ας πούμε.. Έχει γείρει λίγο έτσι προς την κοπέλα του αλλά νομίζεις ότι έχει γείρει το κεφάλι του ας πούμε, νομίζει ότι έχει λιποθυμήσει, δεν μπορείς να πιστέψεις ότι έχει ξεψυχήσει.

Μουσική
Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Οι μαρτυρίες για την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, οι μαρτυρίες του Αχιλλέα και της Χρύσας, παίχτηκαν στην ελληνική τηλεόραση τον Οκτώβριο του 2013.

Το άγχος μου ήταν μεγάλο. Πολλοί στην Αθήνα προσπαθούσαν να περάσουν την άποψη ότι στο Κερατσίνι, στην Παναγή Τσαλδάρη, είχαμε απλώς μια σύγκρουση χουλιγκάνων.

«Ε, είχαμε και έναν νεκρό – συμβαίνουν αυτά», κάπως έτσι τα παρουσίαζαν. Οι φίλοι όμως του Παύλου και κυρίως η κοπέλα του τότε, η Χρύσα, ο άνθρωπος που τον συνόδευε το μοιραίο βράδυ, έλεγαν την ιστορία αλλιώς. Έπρεπε λοιπόν να προλάβουμε. Να αποτυπωθούν όλα στην κάμερα και να μην μείνει σε κανέναν αμφιβολία. Ότι είχαμε ένα έγκλημα με τη σφραγίδα μιας εγκληματικής οργάνωσης!

Ηχητικό από δράση της ΧΑ

Σπικάζ από Σταύρο Θεοδωράκη

Αλλά μια στιγμή -και πριν από όλα- ο Παύλος Φύσσας ποιος ήταν;
Ποιος ήταν ο ράπερ που ο Ρουπακιάς του κάρφωσε το μαχαίρι στην καρδιά;

Μουσική

Τάκης Φύσσας – πατέρας του Παύλου

Τ.: Με την καλή έννοια μάγκας ήτανε, του είχα εξηγήσει τι σημαίνει μάγκας, γιατί μάγκας με μάγκας είναι λίγο παρεξηγημένο το…
Σ.: Τι του είχες πει δηλαδή;
Τ.: Να είναι καθαρός, τίμιος, να σέβεται. Αυτά εγώ πιστεύω είναι μαγκιά. Μαγκιά δεν είναι να τσακώνεσαι ή ξέρω εγώ τι.

Ειρήνη Φύσσα – αδελφή του Παύλου

Ε: Ο Παύλος ήταν αυτός που μου άνοιγε τους δρόμους, ήταν ο πρώτος που θα πέρναγε το δρόμο και μετά να ακολουθήσω εγώ για να είμαι ασφαλής. Ήταν εκείνος που πάντα κοίταγε πίσω και να προχωράω εγώ μπροστά. Ο Παύλος όλα αυτά που αισθάνομαι αυτή τη στιγμή τα ‘χει πει με το τραγούδι του: «Πώς να χωρέσουν όλα αυτά μέσα σε 4 λεπτά, 30 χρόνια ήταν αυτά και ήταν δυνατά. Πού να χωρέσω τόσο πόνο, τόση βία». Έχω αρχίσει να πιστεύω ότι τα τραγούδια του Παύλου ήταν προφητικά.

Τάκης Φύσσας – πατέρας του Παύλου

Π.: Ο Παύλος για μένα Σταύρο, δεν ήτανε μόνο γιος μου ήτανε και φίλος μου, κάναμε πολλά πράγματα μαζί. Κι εκδρομές πηγαίναμε, και στο ποδόσφαιρο πηγαίναμε και στο μπάσκετ που του άρεσε ιδιαίτερα, και τάβλι θα παίζαμε, και στις ταβέρνες θα πηγαίναμε κάναμε αρκετά πράγματα μαζί. Με ήθελε για παρέα του, τον ήθελα για παρέα μου.

Μουσική

Θανάσης – φίλος Παύλου

Σ: Για πες λοιπόν, ποιος ήταν ο Παύλος;
Θ: Ο Παυλάρας ήταν δύναμη. Αλήτης.
Σ.: Αλήτης.
Θ.: Αλήτης, αλλά όχι ο αλήτης του 2010, 2011,12,13. Ο αλήτης όπως ήτανε παλιά. Ξέρεις, αυτός που έχει την πιο καλή καρδιά απ’ όλους. Και θα ‘δινε τη ζωή του για όλους. Ένας τέτοιος αλήτης ήταν ο Παύλος. Ένας ωραίος αλήτης, ένα ελεύθερο πνεύμα, ένας ελεύθερος άνθρωπος κι ένα beach party.
Σ.: Συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, πορείες;
Θ.: Πηγαίναμε. Θυμάμαι μία φορά που είχαμε πέσει πάνω που είχανε ξεκινήσει στο Σύνταγμα σε μία πορεία που ήμασταν κι είχανε ξεκινήσει και παίζανε ξύλο, οι διαδηλωτές με τους ματατζήδες, μου ‘λεγε ο Παύλος να πάμε να βρούμε έναν κουλουρά λέει να πάρουμε δύο χούφτες ξέρω ‘γω σουσάμι να τις στείλουμε πάνω τους να πάνε τα περιστέρια ξέρω ‘γω όλα κατά πάνω τους.

Χρύσα – κοπέλα του Παύλου εκείνη την εποχή

Χ: Η πιο φοβερή του ιδέα που μου άρεσε πολύ ήταν να παίξει μαξιλαροπόλεμο στο Σύνταγμα για να αντικρούσει όλα, όλη αυτή τη βία και όλα αυτά τα επεισόδια που συνέβαιναν. Κατέβαινε σε πορείες, ήθελε να είναι παρών, δεν ήταν αμέτοχος, πάντα τον ενδιέφεραν τα κοινά προβλήματα δεν ήταν ποτέ αμέτοχος. Αλλά έτσι με μαξιλαροπόλεμο. Κι αν ακούγεται σε κάποια κομμάτια του βίαιος είναι η αντίδρασή του σε αυτούς που προβάλουνε τη βία. Δεν ήταν βίαιος.
Σ.: Δεν έμπαινε εύκολα στα συνήθη χαρακώματα ε;
Θ.: Όχι με τίποτα, πουθενά δεν χώραγε.

Απόσπασμα από τη ραδιοφωνική εκπομπή του Παύλου και του Θανάση στο salamisol.gr

-Tσεκ ένα δύο, ένα δύο, είμαστε εντάξει; Καλησπέρα, καλωσήλθατε, ψάχνουμε ακόμα τα μικρόφωνα.
-Ενα δύο, ένα δύο, ακουγόμαστε;
-Καλά είσαι, μια χαρά.
-Τέλεια, τέλεια. Καλησπέρες από Σαλαμύκονο και κάθε Τρίτη μακαρόνια…

Σ.: Γι’ αυτούς που το προκάλεσαν τι λες;
Θ.: Ποιον από όλους;
Σ.: Αυτός που πήρε το μαχαίρι, και οι άλλοι που… του το δώσανε.
Θ.: Γι’ αυτόν που πήρε το μαχαίρι, λυπάμαι πάρα πολύ.
Σ.: Θες να με πείσεις δηλαδή ότι δεν έχεις μίσος μέσα σου;
Θ.: Έχω πολλή οργή, αλλά, πιστεύω στη δικαιοσύνη, όχι στην εκδίκηση. Τέτοιος είμαι κι εγώ, ό,τι ήταν κι ο Παύλος. Ένας άνθρωπος που ξέρω ‘γω δεν είχε να φάει, και βοηθούσε άλλους άστεγους, ένας άνθρωπος που δεν είχε μεγάλη οικονομική ευχέρεια και έκανε συναυλίες, για να βοηθάει ανθρώπους που έχουνε ανάγκη από χειρουργεία, από νοσοκομεία, από πράγματα που δεν μπορούνε να πληρώσουν μόνοι τους.

Μουσική
Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Αμέσως μετά την προβολή των Πρωταγωνιστών δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από την ανακρίτρια που είχε αναλάβει την υπόθεση.

Μου ζήτησε το πραγματικό όνομα του αυτόπτη μάρτυρα Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας πήγε βέβαια, και της τα είπε ξανά. Η έρευνα ήταν ακόμη στα σπάργανα. Οι κατηγορίες ρευστές. Κάποια «Μέσα» επέμεναν ότι ο καυγάς ήταν για το ματς!

Όμως, όμως για καλή μας τύχη, – για καλή τύχη της Δικαιοσύνης και της Δημοκρατίας – υπήρχε ένα πρόσωπο που δεν θα άφηνε την υπόθεση να ξεχαστεί. Ένα πρόσωπο που θα υπερασπιζόταν κάθε σταγόνα από το αίμα του Παύλου. Μια ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας. Η Μάγδα Φύσσα. Η μάνα του Παύλου.

Μάγδα Φύσσα – μητέρα του Παύλου

Μ: Ήθελα να μου απαντήσουν όλοι οι δολοφόνοι αυτού του κόσμου, όχι μόνο του παιδιού μου, τι μάνα τους μεγάλωσε, πώς μπόρεσαν και γίνανε δολοφόνοι; Πώς μπορεί αυτός να βγάλει ένα μαχαίρι και είναι πατέρας και να σκοτώνει ένα παιδί. Ας μου απαντήσουν πώς μεγαλώσανε γιατί μεγαλώσανε και γίνανε δολοφόνοι;

Σ.: Πάντως η θυσία του ίσως να βοηθήσει λίγο την κοινωνία να σκεφτεί διαφορετικά. Νομίζω ότι πολλοί έχουν μετανιώσει για τη στάση τους το τελευταίο διάστημα, τα τελευταία χρόνια.

Μ.: Μόνο που εγώ δεν είμαι Σπαρτιάτισσα, δεν θα ‘θελα να θυσιάσω το παιδί μου γι’ αυτό.

Μουσική

Σ.: Δεν νομίζω ότι μία μάνα μπορεί να θυσιάσει το παιδί της.
Μ: Δεν με ικανοποιεί, δεν μου απαλύνει τον πόνο μου, δεν μου φέρνει τον Παύλο μου πίσω, κι ας έγινε ήρωας. Σταύρο το θέμα είναι ότι εγώ σήμερα δεν έχω το παιδί μου. Δεν έφταιξε σε τίποτα. Δεν τους προκάλεσε. Τον μαχαίρωσε επαγγελματίας. Τον μαχαίρωσε επαγγελματίας.

Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Ναι, όλη αυτή η συγκίνηση και η συμπόνοια της κοινωνίας, που μετασχηματίστηκε σε οργή και δύναμη και τελικά σε ένα κίνημα εναντίον της Χρυσής Αυγής έχει ως μεγάλο Πρωταγωνιστή μια γυναίκα. Μια γυναίκα που ποτέ δεν θα διάλεγε αυτόν τον ρόλο.
Μια γυναίκα που είχε ονειρευτεί τη ζωή αλλιώς.

Μάγδα Φύσσα – μητέρα του Παύλου

Σ.: Ήταν άτακτος μικρός;
Μ.: Ήτανε. Ήτανε.
Σ.: Σκανταλιάρης;
Μ.: Γλυκός σκανταλιάρης άτακτος. Όχι κακό παιδί.
Σ: Η χαρά της μάνας, ε; ο γιος!
Μ.: Η χαρά μου που έγινε σπαραγμός. Πώς θα πορευθούμε, πώς θα αντέξουμε την απώλεια αυτή; Πώς θα γίνεται τώρα, πώς γίνεται να ζούμε εδώ μέσα και να μην ανοίγει η πόρτα να μπαίνει ο Παύλος ή να μην ακούγονται τα βήματά του; Που ήμουνα στο μπαλκόνι και έπινα τον καφέ και τα άκουγα από την στροφή, ήξερα ότι θα ερχόταν ο Παύλος. Όσο περίεργο και αν σου φαίνεται, στα 18 μου τον έκανα, 18 μισό.
Σ.: Μαζί μεγαλώσατε.
Μ: Μαζί μεγαλώσαμε, αλλά εμένα μ’ άφησε πίσω. Εκείνος έφυγε. Απορώ πως το ‘κανε όμως, πώς μπόρεσε.

Τάκης Φύσσας – πατέρας του Παύλου

Σ.: Γιατί δεν έφυγε λες;
Τ: Δεν ήθελε να τον δουν οι φίλοι του να τρέχει σαν φοβισμένος. Ήτανε περήφανος για να φύγει. Πώς να το πω τώρα να σε κυνηγάνε κάποιοι και να λένε “για κοίταξε σαν κότα τρέχει” ή ξέρω εγώ τι, νομίζω ότι ο Παύλος αυτό δεν θα το σήκωνε. Προτίμησε να μείνει πίσω. Το πλήρωσε με τη ζωή του. Αυτό το τίμημα. Γιατί είναι τίμημα να είσαι μάγκας.

Moυσική
Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Όμως η δολοφονία του Παύλου ήταν ένας μόνο κρίκος της εγκληματικής δράσης, της συμμορίας με τα ρόπαλα, τα στιλέτα, το βάδισμα χήνας και τους χιτλερικούς χαιρετισμούς. Μπορεί να ήταν η πιο απροκάλυπτη δολοφονία, η πιο απρόκλητη, αλλά δεν ήταν η μοναδική.

Τον Μάιο του 2009 – 4 χρόνια πριν την δολοφονία του Παύλου, οι κάμερες των “Πρωταγωνιστών” κατέγραψαν στην Αγίου Κωνσταντίνου, κοντά στη Ομόνοια, τους στρατιωτικούς σχηματισμούς μιας άγνωστης τότε σε πολλούς οργάνωσης με τον τίτλο «Χρυσή Αυγή».

Κράνη, ρόπαλα, ελληνικές σημαίες σε λοστάρια, ασπίδες με κέλτικους σταυρούς και στρατιωτικά παραγγέλματα. Και μπροστάρηδες τον Κασιδιάρη, τον Παναγιώταρο, τον Γερμενή, τον Μίχο, τον Λαγό. Όλα τα πρωτοπαλίκαρα τότε του Μιχαλολιάκου.

Στόχος τους; Οι μετανάστες που ζούσαν στο εγκαταλειμμένο κτήριο της Σωκράτους που κάποτε φιλοξενούσε το Εφετείο.

«Έξω οι ξένοι από την Ελλάδα», φώναζαν οι πολιορκητές, με τα κράνη, με τα ρόπαλα, αλλά οι αιματηρές συγκρούσεις δεν συγκίνησαν ιδιαίτερα την κοινή γνώμη.
Μόνο, χρόνια αργότερα, και κυρίως μετά την δολοφονία του Παύλου, τα πλάνα με τους στρατιωτικούς σχηματισμούς αρχίζαν να παίζουν στα τηλεοπτικά δίκτυα ως απόδειξη της ύπαρξης Ταγμάτων Εφόδου της Χρυσής Αυγής.

Ηχητικό από την τηλεοπτκή εκπομπή “Πρωταγωνιστές” που προβλήθηκε το 2009.

Μουσική Aκούγεται το τραγούδι του Παύλου Φύσσα “Ζόρια”

Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Όμως οι φασίστες δεν πέφτουν από τον ουρανό.
Κυκλοφορούν ανάμεσα μας σε διάφορες εκδοχές.

Μέχρι να φτάσουμε στην δολοφονία του Παύλου, η Χρυσή Αυγή είχε ήδη καταφέρει – προσέξτε!

Δημοτικές εκλογές του 2010 – Μιχαλολιάκος υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων – 5,26%.
Μάιος του 2012 – η ΧΑ μπαίνει για πρώτη φορά στη Βουλή με 6,97%.

Και μετά την δολοφονία του Παύλου, μετά από, μόλις, 8 μήνες, είχαμε:
536.913 ανθρώπους να ψηφίζουν την Χρυσή Αυγή στις Ευρωεκλογές.

Και το 16,12% των Αθηναίων να ψηφίζουν για Δήμαρχο τον Κασιδιάρη.

Στις Εθνικές εκλογές του Γενάρη του ’15, η ΧΑ είναι τρίτο κόμμα. 6,28%.

Τον Απρίλιο του ’15 ξεκινάει στον Κορυδαλλό η δίκη του Ρουπακιά και της Χρυσής Αυγής και λίγους μήνες μετά στις εκλογές του Σεπτεμβρίου η Χ.Α. είναι ξανά το τρίτο κόμμα με 6,99%.

Η Χρυσή Αυγή, λοιπόν, ήταν ΕΔΩ με την ψήφο εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων. Άνθρωποι που ήξεραν -οι περισσότεροι ήξεραν- αλλά τους στήριζαν.

Άλλοι για να φοβίσουν τους «ξένους».

Άλλοι για να τιμωρήσουν την ίδια την Δημοκρατία – που την θεωρούν υπεύθυνη για τα μικρά ή τα μεγάλα κακοπαθήματά τους.

Και άλλοι γιατί αγαπούν το μίσος.

Μάγδα Φύσσα

Μ: Οι δολοφόνοι του παιδιού μου δεν είναι μόνο αυτοί. Είναι κι αυτοί που πήγαν και ψηφίσαν. Δεν γίνεται να μην γνωρίζανε τι πήγαν και ψηφίσανε, δεν το δέχομαι. Δεν μπορώ να ξέρω τι είναι αυτό που κάνει τον άλλον και πάει εκεί και μπαίνει σ’ αυτή τη συμμορία. Γιατί για μένα συμμορία είναι, μόνο κόμμα δεν είναι. Μία μεγάλη συμμορία είναι.

Τάκης Φύσσας

Σ.: Είχε πάει καλά η Χρυσή Αυγή εδώ στις εκλογές.
Τ: Είναι αλήθεια αυτό που λες. Η Χρυσή Αυγή εκμεταλλεύτηκε τις φτωχογειτονιές, του Πειραιά. Έταζε, λαγούς με πετραχήλια.

Βαγγέλης – ξάδελφος Παύλου

Σ.: Γιατί ζήτησες να μου μιλήσεις;
Β: Γιατί η σιωπή δεν βοηθάει πια. Και ήθελα να πω πόσο άσχημο είναι να χάνεις έναν άνθρωπό σου άδικα. Και να μ’ ακούσουν όλοι.
Σ.: Στο σχολείο τι γίνεται; Υπάρχουν τσαμπουκάδες, μίσος, ομάδες;
Β: Στο σχολείο πια υπάρχουν ομάδες.
Σ.: Τι; Φασιστάκια;
Β: Ε, παιδιά που παριστάνουν τους φασίστες. Ακόμα και στο Γυμνάσιο.
Σ.: Τι; Ναζιστές εναντίον Αριστερών;
Β: Ναζιστές εναντίον Αριστερών και κυρίως εναντίον αλλοδαπών.

Μουσικό σήμα των Πρωταγωνιστών

Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη

Και τώρα; Τι περιμένουμε τώρα;

Όλα δείχνουν ότι ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης θα είναι βαρύς και για τους ηθικούς αυτουργούς.

Γιατί δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιους γραφικούς νοσταλγούς του ναζισμού, που πήραν ξαφνικά τους δρόμους… Έχουμε να κάνουμε -όπως γράφει ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος- με «ομάδα», και μάλιστα «δομημένη» και «με διαρκή δράση», η οποία, «επιδιώκει τη διάπραξη κακουργημάτων».

Η απόφαση του δικαστηρίου όμως -όποια κι αν είναι- δεν θα απαντήσει σε ένα άλλο ερώτημα: πού είναι σήμερα το μισό εκατομμύριο που στήριξε την Χ.Α.;

Και τι θα κάνουμε γι’αυτούς τους συνέλληνες που σε τακτά χρονικά διαστήματα επιλέγουν ανορθολογικές, επικίνδυνες, εμφυλιοπολεμικές και ακραίες συμπεριφορές;

Μια απάντηση έδωσε πριν μερικά χρόνια ένας ρομαντικός αναλυτής:

Η Χρυσή Αυγή αντιμετωπίζεται μόνο με την ευτυχία της κοινωνίας – δηλαδή την ευημερία της.

Μια άλλη απάντηση, έδωσε ένας αψύς δήμαρχος:

“Να πάνε στην θάλασσα” – δηλαδή να πνιγούν.

Moυσικό σήμα των Πρωταγωνιστών

Μάγδα Φύσσα

Μ: Ποια τιμωρία Σταύρο; Να μπούνε μέσα; Ποια τιμωρία; Δηλαδή αν με ρωτήσεις τι θέλεις, τι θα ήθελες να τους δεις κρεμασμένους στο Σύνταγμα ή κάποια στιγμή να συνειδητοποιήσουν τι έχουν κάνει και να πεθάνουν από τις τύψεις τους, απ’ τον πόνο και από τις τύψεις τους, προτιμώ το δεύτερο και όχι το πρώτο.

Τάκης Φύσσας

Σ.: Ποιος φταίει θες να μου πεις ποιος φταίει; Φταίει αυτός που έχει το μαχαίρι, αυτό είναι το εύκολο.
Τ.: Το πιστεύεις εσύ αυτό, ότι φταίει αυτός που έχει το μαχαίρι;
Σ.: Ε, είναι κι αυτός ο εκτελεστής δεν είναι;
Τ: Φταίει αυτός που του έδωσε το μαχαίρι. Αυτός που είχε το μαχαίρι, είναι ένας χωρίς μυαλό. Αυτός όμως που του ‘δωσε το μαχαίρι έχει μυαλό. Κακό μυαλό. Για μένα αυτός φταίει.

Σ: Και ποιοι δίνουν τα μαχαίρια στην ελληνική κοινωνία;

Τ: Αυτοί που θέλουν να εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους. Που θέλουν να ζουν εις βάρος των ανθρώπων. Που δεν έχουνε ειρήνη στην καρδιά. Είναι μοχθηροί, δόλιοι, υποχθόνιοι με μία λέξη. Με βρώμικο μυαλό. Τι άλλο να πω γι’ αυτούς;

Moυσικό σήμα των Πρωταγωνιστών

Σπικάζ από τον Σταύρο Θεοδωράκη.

Ήταν το podcast Πρωταγωνιστές

Δημοσιγραφική επιμέλεια: Αφροδίτη Χουλάκη

Στους ήχους η Χρύσα Κούρεντα.

Θα ξαναβρεθούμε σύντομα.

Μουσικό σήμα

Pod.gr Το καλό ν᾽ ακούγεται